فوبیا

فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

فوبیا با ترس تفاوت عمده ای دارد. ترس یک واکنش طبیعی در موجودات زنده به هنگام مواجهه با خطر به منظور محافظت است. هنگام مواجهه با خطر، سیستم عصبی سمپاتیک با ترشح هورمون آدرنالین واکنش «مبارزه یا فرار» را فعال می‌سازد. تجمع آدرنالین انسان را آماده می‌سازد تا در برابر تهدید؛ پنهان یا مبارزه و یا فرار کند. هم‌چنین آدرنالین باعث افزایش ضربان قلب و جریان بیشتر خون در عضلات بدن می‌شود و در نتیجه فرد می‌تواند در شرایط اضطراری مناسب ترین عکس‌ العمل را نشان دهد. به علاوه در این حالت قند خون نیز بالا می‌رود و در نتیجه انرژی بدن بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی، جسم و روان گوش به زنگ و آماده‌ی عمل است. پس در موقعیت‌ های خطرناک، ترس یک واکنش طبیعی و حتی مفید و نجات‌ دهنده است.

اما از طرف دیگر، فوبیا ترس بیمار گونه ای است که به شدت مبالغه‌ آمیز و حتی توهمی است. به عبارت دیگر، مقدار ترسی که تجربه می‌ شود متناسب با منبع و علت ترس نیست و این نه تنها مفید و نجات‌ دهنده نیست، بلکه سبب محدودیت‌ فعالیت‌های فرد شده و بر زندگی روزمرۀ او تأثیر منفی به جا می‌گذارد.

فوبیا ترسی غیر واقعی، شدید و طولانی مدت از یک شی، شخص، حیوان یا موقعیت است. فـوبیا نوعی اختلال اضطراب است. شخصی که فوبیا دارد یا سعی می کند از چیزی که ترس ایجاد می کند فرار یا اجتناب کند یا آن را با اضطراب و پریشانی فراوان تحمل می کند. بعضی از فوبیا ها بسیار خاص و محدود هستند.

فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

برای مثال، یک شخص ممکن است فقط از عنکبوت یا گربه بترسد. در این مورد، شخص با دوری کردن از چیزی که می ترسد، نسبتاً بدون اضطراب زندگی می کند. بعضی دیگر از فوبیا ها در مکان ها یا موقعیت های گسترده تر دردسرساز می شوند. برای مثال، علائم ترس از ارتفاع می تواند با نگاه کردن به بیرون از پنجره اداره یا با رانندگی روی پل های مرتفع بروز کنند. ترس از فضاهای محصور یا تنگنا هراسی می تواند با سوار شدن به آسانسور یا استفاده از دستشویی های کوچک تشدید شود. افرادی که این فوبیا ها را دارند ممکن است نیاز به ایجاد تغییرات چشمگیر در زندگی خود باشند. در موارد شدید، فوبیا ممکن است عامل تعیین کننده در ناکارآمدی ها در اشتغال، محل کار، مسیر رانندگی، فعالیت های اجتماعی و تفریحی، یا محیط خانه شخص باشد.

 

علائم فوبیا چیست؟

علائم شناختی، علائم هیجانی، رفتاری و بدنی چهار دسته علائم فوبیا هستند؛ البته هر کسی که فوبیا دارد، لزوما هر چهار علامت را با هم ندارد. علائم شناختی این است که فرد مدام به این موضوع فکر می کند که نکند با آن چیزی که می ترسد، مواجه شود؛ مثلا در خیابان تاریکی، حرکتی ناگهانی را پشت سر خود احساس می کند. فکر می کند «این یک کیف زن است» و میخکوب می شود.

فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

علائم دسته بعد، هیجانی است. عواطف فرد مثل احساس دلشوره هم چنین اضطراب، نگرانی، ترس، وحشت زدگی در این دسته قرار می گیرند. علائم بدنی هم داریم که خودش به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می شود. علائم درونی با افزایش ضربان قلب و تپش قلب بروز می کند، اما علائم بیرونی مثل برافروختگی صورت یا لرزش دست است. افراد نسبت به علائم هیجانی خود آگاه ترند و آن ها را بیشتر متوجه می شوند. هرقدر علائم بیشتر باشد، فوبیا شدیدتر است. هرقدر علائم آشکارتر باشد، یعنی شدت ترس و فوبیا بالاتر است. یک سری علائم رفتاری هستند؛ یعنی ممکن است بدنشان در شرایطی مانند حالت آماده باش یا جنگ و یا گریز قرار بگیرد.

این مطلب را هم بخوانید :   فوبیای خون چیست؟ ترسی به رنگ خون 

همه افراد در سنین کودکی ممکن است فـوبیا را تجربه کنند. خیلی از بچه ها ترس از تاریکی یا تنها ماندن را دارند. به مرور زمان که از نظر سنی و عقلی رشد می کنند این ترس ها از بین می رود و نیازی هم به درمان ندارد، اما در یک سری افراد ممکن است علائم باقی بماند؛ پس باید درمان بشوند؛ مثلا افرادی هستند که اصلا از خانه هم خارج نمی شوند که این افراد قطعا به درمان و معالجه احتیاج دارند. بطور کلی علائم فوبیا عبارتند از:

• احساس بیش از اندازه، ناراحت کننده و مداوم ترس یا اضطراب که با شی، فعالیت یا موقعیت خاصی بروز می کند.

• احساسات یا غیر منطقی هستند یا نا متناسب با تهدیدات واقعی.

• اجتناب و دوری از شی، فعالیت یا موقعیتی که فوبیا را تشدید می کند. چون افرادی که فوبیا دارند تشخیص می دهند که ترس آنها بیش از اندازه است، اغلب از علائمی که دارند خجالت می کشند. برای جلوگیری از شرم یا علائم اضطراب آنها از موارد تشدید کننده فوبیا دوری (فرار) یا اجتناب می کنند.
• علائم جسمی مرتبط با اضطراب. این علائم می تواند شامل لرزش، تپش قلب، عرق کردن، تنگی نفس، سرگیجه، تهوع یا علائم دیگری باشند که منعکس کننده پاسخ بدن نسبت به اضطراب های شدید تر است.

 

درمان فوبیا چیست؟

بنابر تحقیقات انجام یافته درمان رفتاری – شناختی تاثیر زیادی در درمان فوبیا دارد که در اضطراب های شدیدتر ممکن است از دارو درمانی نیز کمک بگیریم. گاهی فوبیا ها در تجربیات قبلی ما ریشه دارد. یعنی علت ترس از پرنده به علت نوک زده شدن به هنام کودکی است. در درمان رفتاری – شناختی به فرد کمک می شود تا از تکنیک های کارآمدی در حضور درمانگر استفاده کنند.

فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

یک دسته دیگر رفتاردرمانی است که از تکنیک های کارآمدی در درمان فـوبیا استفاده می کنند مثل تکنیک «مواجه سازی». به این صورت که به فرد کمک می کنند با ترسش مواجه شود؛ البته اشکال ترس ها با هم متفاوت هستند، مثلا فردی که ترس از فضاهای بسته دارد و از سوار شدن به آسانسور می ترسد ممکن است تا درب آسانسور را می بیند ترسش شروع شود. فردی دیگری ممکن است با رفتن داخل آسانسور این حس را تجربه کند. فرد دیگری ممکن است حتی از رفتن به ساختمان هایی که آسانسور دارند اجتناب کند؛ پس بنابراین تکنیک مواجه سازی در افراد مختلف متفاوت است. در درجه اول باید میزان ترس بررسی و ارزیابی شود و یک طرح درمان طرح ریزی شود.

 

فیلم مصاحبه تلویزیونی در مورد وسواس فکری



شماره های تماس با صدای زندگی

یعقوب اسماعیلی

روانشناسی بالینی. درمان قطعی وسواس و فوبیا و اختلالات اضطرابی. مدیر سایت و کانال تلگرام صدای زندگی

نوشته های مشابه

‫54 سوال

  1. سلام آقای دکتر من چند سالیه که از هواکش بشدت میترسم… راه درمانی قطعی داره؟
    استفاده از دستشویی و حمام برام سخت شده

    1. نگار عزیز سلام

      قطعا برای هر مشکل و اختلالی راه های درمانی مختلفی وجود داره ولی اینکه کدام راه برای شما موثرتر و درمان قطعی به همراه داره نیاز به ارزیابی بالینی دقیق داره.
      برای اطلاعات بیشتر حتما با بنده در تماس باشید.

  2. واقعا فوبیا به هر چیزی بنظرم قابل حله، فقط آدم باید دنبالش باشه که برطرفش کنه و خودشو زجر نده، من خودم از بچگی به سگ فوبیا داشتم، بهش میگن سینوفوبیا. یک سال پیش در موردش سرچ کرم و یادمه توی پت پرس یه مقاله در موردش خوندم و قانع شدم باید برم پیش مشاور تا درمان بشه و خدا روشکر الان کاملا برطرف شده

    1. سلام ساره عزیز
      همینطور هست که شما میگید
      درواقع اکثر اختلال های روانشناختی راه حل های درمانی دارن ولی این درمان فقط در صورتی محقق میشه که خود فرد میل و اراده کافی براش داشته باشه در غیر این صورت پروسه درمان با مشکل مواجه میشه
      خوشحالیم از اینکه شما تونستین به فوبیای خودتون غلبه کنین. براتون بهترین ها آرزو داریم

  3. سلام و خسته نباشید خدمت آقای دکتر
    من پنج سال دچار فوبیای اجتماعی هستم و قرص فلوکستین و کلرودیازپوکساید مصرف میکنم.چطور میتونم حضوری با شما ملاقات داشته باشم برای درمان وااقعا خسته شدم

    1. سلام
      فوبیای اجتماعی تنها با دارودرمانی قابل درمان نبوده و نیاز به انجام تکنیک و کار درمانی دارد . لطفا جهت مشاوره و درمان از طریق پذیرش با شماره ۸۸۵۸۳۵۴۳ و ۸۸۵۸۳۵۵۱ تماس بگیرید و وقت رزرو نمایید.

  4. بسیار ممنونم از مقاله بسیار مفیدتون
    دکتر من از چه راهی میتونم برای درمان نزد شما مراجعه کنم ؟

  5. سلام من ٢٨سالمه وازبچگي ازسيفون دستشويي وحمام ب طورعجيبي ميترسم برام مشكل سازشده ميرم جايي نميتونم برم دستشويي ياحمام.لطفا جوابمو بدين

    1. سلام
      شما علت فوبیای خود را توضیح ندادید . بنده مراجعینی داشتم که به علت ترس از میکروب و بیماری ناشی از آن این فوبیا را داشتند که ریشه یابی و درمان شد . شما نیز نیاز به مشاوره بالینی و ریشه یابی علت فوبیا را دارید . در صورت تمایل میتوانید از طریق پذیرش وقت رزرو نمایید .

        1. سلام دوباره
          بله ، به همین دلیل پیشنهاد انجام مشاوره بالینی را دادم . با مشاوره بالینی و انجام تست های تخصصی میتوان وسواس ها و افکارتان را بیرون کشید و علت ترس ها را پیدا کرد و سپس اقدام به درمان نمود.

  6. سلام من ۳۳ سالمه از زمان بارداریم که سی سالم بود مدام ب زایمان طبیغی و عدم موفقیت من توی زایمان و مرگ حین زایمان فکر میکردم که این امر باعث شد نمیدونم چرا و چگونه .ک حین آب سرد خورذن بیشتر ب این موضوع فکر میکرذم الان حین اب سرد خورذن بدنم سست میشه ،مدام ب این فمرم ک من تا کی با آب سرد مواجه بشم و بترسم، همین امر باعث شده روز ب روز ب اسن مسئله فکر کنم . و باعث اضطراب مداوم و افسردگیم شده، کلا همه روزه دلسردتر میشم از.زندگی، پیش خودم میگم تا کی باید آب خورد . تا کی باید ترسید، چلی با آب دکلی مناسب اصلا اینطور نیستم دکتر،
    بنطر شما یهتر نیست آب دمای مناسب بخورم هنیشه؟ چون سه ساله دارم مواجه سازی میکنم خودمو بهتر نشدم

    1. سلام
      فکر میکنم که بنده یکبار به سوال پاسخ دادم ، شما با فرار از افکار وسواس گونه نمیتوانید درمان شوید ، خود درمانی نیز نمیتواند وسواس شما را درمان کند و باید زیر نظر یک روانشناس بالینی ابتدا مشاوره بالینی شده و ریشه های بیماریتان کشف شده و تکنیک های مختص درمانی وسواس را انجام دهید . نکته مهم و لازم به ذکر این است که دوری راه نمیتواند مانع از مراجعه به درمانگر شود، بنده مراجعینی از خارج از ایران و یا شهزهای دور از جمله اهواز و … دارم . شما باید برای درمان بیماریتان وقت و هزینه کنید . شما نباید درمان مشکلات روحی و روانی تان را در اولویت چندم خود بگذارید ، چراکه همین به تاخیر انداختن های درمان با گذر زمان در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کرده و سپس شما را از بهره مندی از کیفیت خوب زندگی فلج خواهد کرد . باز هم در صوزتی که امکان مراجعه حضوری نداشته باشید میتوانید از طریق مشاوره تلفنی با بنده در ارتباط باشید . شما میتوانید جهت اطلاعات بیشتر و رزرو وقت مشاوره با پذیرش تماس بگیرید .

  7. سلام من زنی سی و شش ساله هستم بی نهایت از گربه میترسم به حدی که اسمش ازارم میده و من دو فرزند دارم دخترم نه ساله است و پسرم دو ساله الحمدلله ترس خودم رو انتقال ندادم به ایشون ولیکن دخترم همیشه از این موصوع ناراحته و احساس ضعف میکنم در برابرش.
    و در کوچه ی بن بست ما پاتوق گربه هاست و من پایم را از خوانه بیرون نمیگذارم به همین علت مگر ماشین تا دم در بیاید تمام فکر و ذکر من گربه است خیلی ازارم میده همیشه ترس اینکه بین دست و پایم بیاید رو دارم با دیدن فیلم و عکس گربه از ته دلم داد میزنم و میترسم خیلی سعی میکنم به ترسم غلبه کنم اما به خدا نمیتونم از زمانی که به این محله اومدیم ترس من بیشتر هم شده ده پونزده گربه کوچک و بزرک رو در و دبوار نشستن باور کنید خیلی شب ها خوابشونو میبینم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا

فوبیا چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

54